Hauptwerk

Hauptwerk is een zeer geavanceerde software sampler specifiek bedoeld voor simulatie van een pijporgel. Deze technologie maakt wereldberoemde orgels thuis te bespelen voor organisten over de hele wereld.

Naast een computersysteem met daarop het programma Hauptwerk is een klavier/orgel met MIDI-out aansluiting en een hoofdtelefoon of geluidsinstallatie nodig. De gespeelde noten worden vertaald als MIDI- signaal doorgegeven aan de computer. Het computersysteem fungeert als klankbron en geeft aan de uitgang van de geluidskaart de orgelklank weer die via een hoofdtelefoon of geluidsinstallatie hoorbaar gemaakt kan worden.

Wanneer het programma Hauptwerk wordt gestart, dient er een orgel (sampleset) gekozen te worden waarvan de klanken worden ingeladen in het werkgeheugen van de pc. Er zijn op het moment zo'n 100 (veelal historische) orgels beschikbaar, waaronder orgels van Schnitger, Silbermann of Cavaillé-Coll. Iedere orgelpijp van het betreffende instrument is in stereo opgenomen (gesampled). Deze opname (sample) heeft een lengte van zo'n 5 tot 25 seconden. De opnames worden met behulp van een lus, zonder een hoorbare overgang, herhaaldelijk afgespeeld. Door de lengte van lus klinkt de klank levendig en niet 'bevroren', zoals bij de gebruikelijke digitale orgels, die veel minder geheugen voor samples beschikbaar hebben.

Omdat een groot deel van de klank van een pijporgel wordt bepaald door de ruimte waarin het staat, is Hauptwerk uitgerust met speciale functies om dit zo realistisch mogelijk te benaderen. Wanneer men een toets loslaat, wordt de geluidsopname van de galm, die deze orgelpijp in de betreffende ruimte genereert, afgespeeld. Omdat bij een langere galmtijd de klank kan verschillen voor kortere tonen zijn er vaak meerdere galm opnames per pijp beschikbaar (multi-release sampling). Dit opgenomen galm- principe is een unieke functie die alleen in het programma Hauptwerk beschikbaar is. Dankzij de enorme hoeveelheid aan geheugen en processor capaciteit van de huidige computersystemen behoren deze mogelijkheden tot de realiteit.

Om het virtuele orgel een ademende wind te geven dient een wiskundig model om het gedrag van de gehele windvoorziening inclusief balgen en windladen en kanalen te simuleren. Naast de originele stemming waarin het orgel is opgenomen, heeft men de keuze uit diverse (oude) stemmingen. Naast de stereo geluidsweergave is het mogelijk de diverse klanken onder te verdelen over maximaal 512 geluidskanalen.

Hauptwerk wordt standaard geleverd met opnames van het Engelse Brindley & Foster orgel dat ongeveer 30 registers telt.